Z artykułu dowiesz się:
- czym jest rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego
- jakie są jego cele
- kto może skorzystać z diagnostyki i leczenia niepłodności w ramach programu
- jakie są etapy diagnostyki niepłodności w ramach programu
- jakie badania i zabiegi mogą być realizowane w ramach programu
- jaki jest zakres działania ośrodków leczenia niepłodności biorących udział w programie
- czy program oferuje opiekę psychologiczną
- kto jest realizatorem programu
Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce na lata 2021-2023
Jest to program skierowany do par borykających się z problemem niepłodności, który umożliwia przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki, leczenia (z wyłączeniem zapłodnienia pozaustrojowego) oraz zapewnia opiekę psychologiczną.
Program skierowany jest do osób w związkach małżeńskich lub partnerskich, które wcześniej nie były diagnozowane pod kątem niepłodności.
Program stanowi kontynuację jednego z elementów programu polityki zdrowotnej pn.: „Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w latach 2016-2020” oraz „Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w 2021 r.”.
Cele programu
Celem programu jest zwiększenie dostępności do wysokiej jakości świadczeń z zakresu diagnostyki i leczenia niepłodności oraz:
- określenie przyczyn niepłodności wśród uczestników;
- poprawę stanu zdrowia uczestników w zakresie zidentyfikowanych chorób utrudniających posiadanie potomstwa;
- wzrost jakości udzielanych świadczeń w zakresie zdrowia prokreacyjnego, z uwzględnieniem wszystkich jego aspektów, w szczególności kompleksowej diagnostyki i leczenia niepłodności.
Kto może skorzystać z diagnostyki i leczenia niepłodności na NFZ?
Do diagnostyki i leczenia niepłodności w ramach Programu mogą zostać zakwalifikowane pary spełniające łącznie następujące kryteria:
- pary pozostające w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu;
- pary bez zdiagnozowanej niepłodności;
- osoby pełnoletnie w wieku prokreacyjnym;
- pary, które co najmniej przez 12 miesięcy bezskutecznie starały się o ciążę;
- pary objęte ubezpieczeniem zdrowotnym zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Etapy diagnostyki niepłodności w ramach programu:
- Wywiad wstępny - przeprowadzany jest przez lekarza prowadzącego, w tym m.in. badanie fizykalne, określenie częstości stosunków płciowych (problemów ze stosunkami), problemów z miesiączkowaniem, obciążeń zdrowotnych (m.in. otyłość, nieprawidłowy styl życia, choroby towarzyszące).
- Po przeprowadzonym wywiadzie lekarz prowadzący decyduje o dalszym postępowaniu oraz zleca badania diagnostyczne.
- Na podstawie uzyskanych wyników badań lekarz prowadzący podejmuje decyzję o dalszej pogłębionej diagnostyce lub też możliwym do podjęcia leczeniu specjalistycznym.
- W trakcie terapii lekarz prowadzący jest zobowiązany do monitorowania postępów leczenia oraz udzielania uczestnikom niezbędnych informacji.
- W trakcie całego procesu diagnostycznego uczestnicy są objęci opieką psychologiczną, która ma na celu zapewnienie komfortu i poczucia bezpieczeństwa uczestnikom.
Jakie badania i zabiegi mogą być realizowane w ramach programu?
Leczenie niepłodności obejmuje zachowawcze leczenie farmakologiczne oraz leczenie chirurgiczne, które są prowadzone w celu wyeliminowania zdiagnozowanych chorób mających wpływ na płodność. Zakres badań wykonywanych w trakcie etapu diagnostycznego jak również zakres leczenia zależy od indywidualnych wskazań uczestników. Również zakres opieki psychologicznej jest uzależniony od potrzeb uczestników i zaleceń lekarza prowadzącego.
W ramach programu dostępne są:
Badania laboratoryjne:
- pełen zakres badań ogólnoustrojowych (np. morfologia, jonogram),
- badania hormonalne (np. PRL, insulina, LH, FSH, AMH),
- badania andrologiczne (np. komputerowe badanie nasienia, swimm-up, test przeżywalności plemników),
- badania w zakresie zakażeń (np. Chlamydia, TORCH, kiła),
- badania histopatologiczne (np. ocena bioptatów),
- badania genetyczne (np. kariotyp),
- badania immunologiczne (np. ANA, ACA, test migracji limfocytów, antykoagulant toczniowy);
Badania nieinwazyjne:
- USG (np. żeńskich narządów płciowych, nadnerczy, tarczycy),
- badanie TK lub MRI głowy (ocena struktur przysadki i OUN);
Badania inwazyjne:
- HSG,
- HSSG,
- histeroskopia diagnostyczna,
- laparoskopia diagnostyczna;
Zabiegi operacyjne:
- histeroskopia operacyjna (np. usuwanie zrostów, polipów, mięśniaków, korekta wad macicy),
- laparoskopia operacyjna (np. wyłuszczanie mięśniaków oraz torbieli jajników, uwalnianie zrostów) z możliwością konwersji do laparotomii.
Inseminacja
W niektórych przypadkach, w których nie można zastosować naturalnych, farmakologicznych lub chirurgicznych procedur przywrócenia lub uzyskania płodności, jest wskazane zastosowanie inseminacji. Preparatyka nasienia oraz inseminacja są uznanymi metodami uzyskania zapłodnienia w sytuacji, gdy inne sposoby okazują się zawodne.
Zakres działania ośrodków leczenia niepłodności biorących udział w programie:
- w ośrodku funkcjonuje: pracownia USG, pracownia histeroskopii oraz laboratorium andrologiczne;
- diagnostyka w warunkach ambulatoryjnych – prowadzenie poradni leczenia niepłodności i niepowodzeń prokreacyjnych dzięki możliwości:
- współpracy lekarzy specjalistów w zakresie: położnictwa i ginekologii, endokrynologii, immunologii klinicznej, urologii, genetyki klinicznej, posiadających wiedzę z zakresu andrologii oraz psychologów,
- pełnej diagnostyki niepłodności i niepowodzeń prokreacyjnych – diagnostyka hormonalna, USG, radiologiczna, genetyczna, immunologiczna, histeroskopowa, andrologiczna;
- diagnostyka w warunkach hospitalizacji – dotyczy głównie przygotowania do leczenia chirurgicznego i obejmuje:
- na bazie laboratorium – pełną możliwość badań i testów hormonalnych,program polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia
- diagnostykę i leczenie niepłodności związanej z endometriozą – pełen zakres badań i zabiegów,
- diagnostykę i leczenie czynnika jajowodowego,
- diagnostykę i leczenie czynnika macicznego (mięśniaki macicy, wady macicy, polipy endometrialne, zrosty wewnątrzmaciczne) – pełen zakres badań i zabiegów.
Opieka psychologiczna
Wsparcie psychologiczne jest oferowane uczestnikom programu na każdym jego etapie, w szczególności w sytuacjach wpływających znamiennie na stan emocjonalny pacjentki, pacjenta, pary: długotrwałe nieskuteczne naturalne staranie się o dziecko, poszukiwanie przyczyn niemożności zajścia w ciążę lub jej utrzymania, diagnostyka wstępna i zaawansowana, diagnoza niepłodności lub brak jasnej diagnozy niepłodności, niemożność nawiązania satysfakcjonującej współpracy z lekarzem, zła współpraca z placówką, w której odbywa się diagnostyka lub leczenie, przygotowanie do świadomej bezdzietności.
Lekarz prowadzący będzie kieruje poszczególnych pacjentów lub parę na konsultację psychologiczną, jeżeli ich stan emocjonalny budzi jego wątpliwości, jednak ostateczna decyzja o konieczności lub potrzebie skorzystania z pomocy psychologicznej leży po stronie pacjentów.
W programie przewidziana jest organizacja grup wsparcia dla osób borykających się z problemem niepłodności.
Pełne uczestnictwo w Programie wiąże się będzie z przeprowadzeniem kompleksowej diagnostyki, a następnie dalszego leczenia lub wydania szczegółowych zaleceń przez lekarza prowadzącego. Po przeprowadzonej diagnostyce i ewentualnie – jeśli stwierdzone zostanie w jej wyniku wskazanie do leczenia – po zastosowanym leczeniu, udział uczestników w Programie kończy się.
link do programu: Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce na lata 2021 - 2023 r.
Lista realizatorów programu kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego
Realizatorami Programu są następujące referencyjne ośrodki leczenia niepłodności:
- 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Wrocławiu
ul. R. Weigla 5, 50-981
Wrocław Kliniczny Oddział Ginekologii Onkologicznej tel.: 261 660 311
poradnia ginekologii zaburzeń prokreacji i leczenia endometriozy - rejestracja, tel. 261 660 312 (od poniedziałku do piątku w godz. 8-14)
www.4wsk.pl/Poradnie-specjalistyczne - Kliniczne Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu
ul. Reymonta 8, 45-066 Opole Rejestracja: Tel.: 77 454 54 01 w.701
ginekologia.opole.pl/poradnie/diagnostyka-nieplodnosci/ - Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny UM w Poznaniu
ul. Polna 33, 60-535 Poznań Tel.: 61 841 91 19
www.gpsk.ump.edu.pl - Instytut "Centrum Zdrowia Matki Polki" w Łodzi
ul. Rzgowska 281/289, 93-338 Łódź
Klinika Ginekologii, Rozrodczości i Terapii Płodu oraz Diagnostyki i Leczenia Niepłodności, Tel.: 42 271 18 04
www.iczmp.edu.pl/klinika-ginekologii-rozrodczosci-i-terapii-plodu-oraz-diagnostyki-i-leczenia-nieplodnosci/ - Instytut Matki i Dziecka
ul. Kasprzaka 17a, 01-211 Warszawa
Ośrodek Leczenia Niepłodności Informacje o programie - 22 32 77 040, Zapisy – 22 32 77 050, 22 32 77 051
imid.med.pl/pl/dzialalnosc-kliniczna/poradnie-specjalistyczne/poradnie - Kliniczny Szpital Wojewódzki Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie
35-301 Rzeszów, ul. Lwowska 60
Klinika Ginekologii i Położnictwa, Tel.: 17 866 41 75,17 866 41 74
szpital2.rzeszow.pl/klinika-ginekologii-i-poloznictwa/ - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Prof. dr. W. Orłowskiego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
Poradnia Ginekologiczno – Położnicza, Codziennie w godzinach 13:00-14:00 - 22 58 41 202
www.szpital-orlowskiego.pl/OddzialyPoradnie - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr.1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
ul. Unii Lubelskiej 1, 71-252 Szczecin
Przykliniczna Poradnia Ginekologiczna Szczecin ul. Unii Lubelskiej Tel.: 91 425 33 97, 91 425 05 41
www.spsk1.szn.pl/poradnie/dla-doroslych/ginekologiczna https://www.nasz-bocian.pl/aktualnosc/diagnostyka-i-leczenie-nieplodnosci-na-nfzPrzykliniczna
Poradnia Położniczo-Ginekologiczna Police
ul. Siedlecka 2 Tel.: 91 425 38 51, 91 425 39 11
www.spsk1.szn.pl/poradnie/dla-doroslych/ginekologiczno-poloznicza-w-policach - Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej
ul. Karowa 2, 00-315 Warszawa
Poradnia Leczenia Niepłodności, w godz. 7:30-15:00 – 22 59 66 175, w godz. 15:00-18:00 – 22 59 66 301
www.szpitalkarowa.pl/poliklinika/poradnia-leczenia-nieplodnosci - Szpital Uniwersytecki w Krakowie
ul. Kopernika 36, 31-501 Kraków
Oddział Kliniczny Endokrynologii Ginekologicznej i Ginekologii, 12 424 85 71
www.su.krakow.pl/jednostki/oddzialy-kliniczne/oddzial-kliniczny-endokrynologii-ginekologicznej-i-ginekologii - Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu
ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław
II Klinika Ginekologii i Położnictwa, ul. Borowska 213, Zapisy: pon. i czw. 11.00-13.00, Informacje: pon.-pn. 8.00-14.00, Tel.71 733 14 44
I Klinika Ginekologii i Położnictwa, ul. Chałubińskiego 3 – Zapisy oraz informacje: pon., wt., czw. – 9.00-12.00, Tel. 695 287 209
www.usk.wroc.pl - Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku
ul. M. Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok
Klinika Rozrodczości i Endykrynologii Ginekologicznej, Tel.: 85 831 83 43
uskwb.pl/klinika-rozrodczosci-i-endokrynologii-ginekologicznej - Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. Prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
ul. Ceglana 35, 40-514 Katowice
Poradnia Leczenia Niepłodności, Tel.: 32 789 49 40
www.uck.katowice.pl/poradnia-leczenia-nieplodnosci - Uniwersyteckie Centrum Kliniczne
ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk
Klinika Ginekologii: Kliniczna 1a, Tel.: 58 764 34 41
uck.pl/poradnia-andrologiczna-i-diagnostyki-nieplodnosci.html - Uniwersyteckie Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Sp. z o.o.
Pl. S. Starynkiewicza 1/3, 02-015 Warszawa
Poradnia Leczenia Niepłodności Tel.: 22 583 03 71
www.uczkin.pl/poradnia/poradnia-endokrynologii-i-leczenia-nieplodnosci - Wojewódzki Szpital Zespolony
ul. Grunwaldzka 45, 25-736 Kielce
Klinika Położnictwa i Ginekologii Tel.: 508 517 393, 41 30 33 463
wszzkielce.pl/klinika-poloznictwa-i-ginekologii/
Źródło: www.gov.pl