Zespół policystycznych jajników, inaczej zespół wielotorbielowatych jajników (PCOS) to niejednorodne zaburzenie endokrynologiczne, które negatywnie wpływa na liczne sfery życia aż 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym. Jak się okazuje, jest także jedną z częstszych przyczyn problemów z zajściem w ciążę. Choć zarówno diagnostyka jak i leczenie PCOS nie należą do najłatwiejszych, świadomość w tym zakresie znacząco wzrosła w przeciągu ostatniej dekady. Dzięki prowadzonym badaniom wiadomo, że poza konwencjonalnymi metodami w leczenia tej dolegliwości, niezwykle ważne są dieta oraz właściwa suplementacja.
W artykule: PCOS – co to jest? Jak się objawia? | PCOS jako jedna z częstszych przyczyn niepłodności kobiecej | Czy zajście w ciążę przy PCOS jest możliwe? | Jak wspierać płodność i szanse na zajście w ciąże przy PCOS?
PCOS – co to jest? Jak się objawia?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z częstszych zaburzeń hormonalnych występujących u kobiet w wieku rozrodczym. Choć udokumentowano wiele obszernych badań na temat PCOS, jego dokładne przyczyny pozostają niejasne ze względu na słabo poznane interakcje pomiędzy czynnikami genetycznymi i środowiskowymi.
W przebiegu choroby obserwuje się m.in. zaburzenia cyklu miesiączkowego, zmiany związane z objętością jajników oraz inne symptomy typowe dla nadmiernej produkcji męskich hormonów płciowych (hiperandrogenizm). Wiadomo także, że dla większości pacjentek z tą dolegliwością, poza nieprawidłowym poziomem androgenów, typowy jest podwyższony poziom hormonu luteinizującego i obniżony poziom hormonu folikulotropowego (FSH). Co więcej, PCOS bardzo często współistnieje z insulinoopornością i otyłością. Do charakterystycznych objawów zespołu policystycznych jajników należą zatem:
- nieregularne miesiączki lub ich brak;
- nadmierne owłosienie ciała (zwłaszcza na twarzy oraz klatki piersiowej);
- trądzik;
- przerzedzenie lub nadmierna utrata włosów na głowie;
- przybieranie na wadze;
- ciemnienie i grubienie skóry pod pachami i w okolicach szyi (tzw. rogowacenie ciemne)
- maleńkie torbiele na powierzchni jajników zwane cystami (nie zawsze obserwowane)
PCOS jako jedna z częstszych przyczyn niepłodności kobiecej
Nieleczone PCOS, może prowadzić do licznych chorób metabolicznych oraz niepłodności. Brak odpowiedniej diagnozy oraz terapii sprawia, że zespół policystycznych jajników uznawany jest za jedną z powszechniejszych przyczyn problemów z zajściem w ciążę. Zaburzenia równowagi hormonalnej, skutkiem których jest brak owulacji, wydają są tu oczywiście kluczowe. Co więcej, kobiety z PCOS są też bardziej niż normalnie narażone na rozwój cukrzycy ciążowej oraz samoistne poronienia w pierwszym trymestrze ciąży.
Czy zajście w ciążę przy PCOS jest możliwe?
PCOS należy do schorzeń, których nie można zdiagnozować na podstawie badań krwi czy biopsji. Dlatego też bardzo wiele kobiet nie ma świadomości występowania schorzenia, dopóki nie pojawią się problemy z zajściem w ciążę. Zgodnie z kryteriami rotterdamskimi, PCOS stwierdza się, gdy mamy do czynienia z co najmniej dwoma z trzech kryteriów, którymi są: hiperandrogenizm, zaburzenia owulacji lub przewlekły brak jajeczkowania i wielotorbielowatość jajników obserwowaną w obrazie USG.
Warto jednak pamiętać, że diagnoza PCOS nie jest równoznaczna z niemożnością zajścia w ciąże. Rzeczywiście zwykle utrudnia starania o dziecko, jednak w żadnym wypadku ich nie wyklucza. Prawidłowo leczony zespół policystycznych jajników, uwzględniający kompleksowe podejście do pacjentki w wielu przypadkach przynosi oczekiwane rezultaty. W postępowaniu terapeutycznym, obok środków farmakologicznych duży nacisk kładzie m.in. zmianę stylu życia.
Jak wspierać płodność i szanse na zajście w ciąże przy PCOS?
Jednym z podstawowych sposobów wspierania walki z PCOS jest wdrożenie właściwej diety oraz suplementacji. Badania wskazują, że kluczowe są tutaj m.in. niektóre witaminy. Wykazano, że u kobiet chorujących na PCOS obserwowany jest obniżony poziom witaminy D. Jej niskie stężenie koreluje z zaburzeniami metabolizmu wapnia. Wapń z kolei jest niezwykle istotny jeśli chodzi o progresję dojrzewania pęcherzyków w jajnikach. Poza tym witamina D jest także potrzebna do prawidłowego przebiegu ciąży oraz funkcjonowania układu odpornościowego.
Cennym suplementem dla kobiet planujących ciąże jest także inozytol. Według randomizowanych badań klinicznych obejmujących suplementację mio-inozytolem u kobiet z PCOS, wykazano, że pozytywnie wpływa on m.in. na regulację cyklu menstruacyjnego i przyczynia się do częstszego występowania cykli owulacyjnych. Dodatkowo związek ten obniża poziom insuliny, a także wpływa na regulację innych hormonów, w tym FSH. Badania potwierdzają, że suplementacja mio-inozytolem ogranicza objawy hiperandrogenizmu oraz poprawia profil lipidowy. Za najlepszą formę suplementacji inozytolem uznaje się podawanie go w połączeniu z drugą formą izomeryczną: D-inozytolem.
Coraz częściej w preparatach rekomendowanych w celu poprawy płodności, jak np. Miovelia, spotkać można foliany stanowiące naturalną postać witaminy B9, stanowiącą odpowiednik syntetycznego kwasu foliowego. Jego niedobór może prowadzić do zaburzeń w syntezie kwasów nukleinowych oraz do podwyższonego poziomu homocysteiny, często obserwowanego u kobiet z PCOS. Stan taki zwiększa u nich nie tylko ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, ale także może negatywnie wpływać na rozród, m.in. utrudniając implantację zapłodnionego jaja. Odpowiednia podaż folianów, podobnie jak witaminy B12 sprzyja utrzymywaniu homocysteiny na właściwym poziomie. Poza tym kwas foliowy zwiększa liczbę dojrzewających komórek jajowych. Ma także ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka w pierwszych tygodniach ciąży, m.in. zapobiega wadom cewy nerwowej.
Starając się o dziecko warto również w szczególny sposób zadbać o tarczycę i uwzględnić codzienne przyjmowanie preparatów jodu. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego dawka tego pierwiastka dla kobiety planującej ciąże powinna wynosić 150 mikrogramów na dzień. Należy podkreślić, że jod nie tylko wspiera funkcjonowanie gruczołu tarczowego matki, ale i korzystnie wpływa na rozwój układu nerwowego dziecka.
Nie mniej istotna niż odpowiednio dobrana suplementacja jest dieta kobiet z PCOS. Zasadniczo podkreśla się, że powinna ona bazować na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Zaleca się m.in. ograniczenie węglowodanów prostych i tłuszczów nasyconych na rzecz większej ilości produktów bogatych w białko. Wykazano, że tego rodzaju podejście podnosi wrażliwość komórek na działanie insuliny i sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej. Istnieją doniesienia naukowe, które dowodzą regulacyjnego wpływu diety o niskim indeksie glikemicznym na cykl miesiączkowy u kobiet z PCOS.
❗❗❗ Z kodem "naszbocian" do 30 grudnia 2022 kupicie Miovelię i Nucleox o 20% taniej! 👉 NUTROPHARMA ❗❗❗
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3972590/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8775814/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6250088/
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/75697
- https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2415
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5655679/
Artykuł powstał w ramach płatnej współpracy z producentem suplementów diety NUTROPHARMA
