Spis treści:
- Czym jest endometrioza
- Przyczyny endometriozy
- Czy antykoncepcja zapobiega endometriozie?
- Niepłodność a endometrioza
- Endometrioza a in vitro
- Metody alternatywne w leczeniu endometriozy
Ponad 100 nowych wytycznych dotyczących diagnozowania i leczenia endometriozy wystosowało Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE). Nowe zalecenia mają zwiększyć świadomość choroby i przede wszystkim przyspieszyć i usprawnić proces diagnozowania.
Według szacunków na świecie na endometriozę choruje aż 190 milionów kobiet! W Polsce dotyka ona 1 na 10 kobiet w wieku rozrodczym, a blisko połowa z nich cierpi z tego powodu na niepłodność. Jeszcze do niedawna o tym kobiecym schorzeniu mówiło się niewiele, obecnie, dzięki nagłośnieniu medialnemu, przełamaniu tabu przez osoby znane i, przede wszystkim, dzięki staraniom lekarzy świadomość o endometriozie rośnie. W prawidłowym leczeniu i diagnostyce klinicystom pomóc mają miedzy innymi wydane przez ESHRE wytyczne. Jest to trzecia wersja dokumentu, który powstał dzięki dostępnym wynikom badań nad endometriozą, które przeprowadzono do 1 grudnia 2020r.
Czym jest endometrioza
Endometrioza to przewlekłe schorzenie, polegające na tym, że endometrium zamiast prawidłowo w jamie macicy lokuje się w innych miejscach wewnątrz ciała. Ogniska endometrium mogą występować np. w pobliżu pęcherza moczowego, na końcowym odcinku jelita grubego lub na otrzewnej. Jednym z objawów choroby jest bardzo uciążliwy ból, który pacjentki odczuwają nie tylko podczas menstruacji. Kobiety cierpią również na bóle miednicy, jajników, czy kręgosłupa. Mimo ogromnej liczby kobiet dotkniętych schorzeniem, nadal nie wiadomo, co powoduje chorobę.
Przyczyny endometriozy
- Przyczyna endometriozy pozostaje nieznana. Istnieje kilka teorii, ale żadna z nich nie została w pełni udowodniona. Najbardziej akceptowana teoria skupia się na tak zwanej menstruacji wstecznej. Podczas menstruacji fragmenty endometrium docierają do jamy brzusznej przez jajowody, przylegają do wyściółki otrzewnej i przekształcają się w zmiany endometrialne – wyjaśnia dr n. med. Andrzej Rogoza, specjalista ginekolog, androlog kliniczny z Kliniki Invimed.
Istnieją teorie mówiące o zaburzeniach ze strony układu immunologicznego oraz o uwarunkowaniach genetycznych, jako, że choroba często dotyka kolejne kobiety w rodzinie. Mowa jest również o tym, że endometrioza powstaje na drodze metaplazji, kiedy komórki jednego typu zastępowane są komórkami innego typu. W większości przypadków przyczyn jest kilka.
czy Antykoncepcja zapobiega endometriozie?
Jako, że nie do końca wiadomo jakie są przyczyny powstania schorzenia, również w wytycznych ESHRE eksperci ostrożnie podchodzą do kwestii zapobiegania choroby. Badano m.in. wpływ przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych oraz stosowanie regularnych ćwiczeń fizycznych.
– Wciąż jednak nie ma pewności, czy te czynniki zapobiegają rozwojowi choroby. Do tej pory nie ma znanych sposobów na zmniejszenie ryzyka zachorowania na endometriozę – wyjaśnia dr Rogaza.
Niepłodność a endometrioza
Jedną z ważniejszych kwestii, którą poruszali specjaliści zrzeszeni w ESHRE jest związek endometriozy z niepłodnością. Należy obalić mit, że choroba przekreśla szansę na ciąże. Zgodnie z opinią ekspertów, 60-70% kobiet z endometriozą jest płodnych i może samoistnie zajść w ciążę i posiadać dzieci. Ważne, aby kobiet spodziewająca się dziecka informowała lekarza prowadzącego o swoim schorzeniu.
– Badania wykazały, że u kobiet z endometriozą może występować większa częstość poronień lub ciąży pozamacicznej w porównaniu z kobietami bez endometriozy. Mimo to ryzyko jest ogólnie niskie i nie powinno powstrzymywać kobiet przed zajściem w ciążę – tłumaczy na podstawie broszury, dr n. med. Rogoza z Kliniki Invimed.
Zgodnie z wytycznymi, nie ma dowodów na to, aby operacja wpływała korzystnie na płodność pacjentki. Zabieg może jednak być zalecony ze względu na łagodzenie uciążliwych dolegliwości bólowych związanych z chorobą.
– Po przejściu operacji, można podjąć próbę samoistnego poczęcia dziecka lub skorzystać z technik wspomaganego rozrodu. Ta decyzja może być poparta narzędziem zwanym wskaźnikiem płodności, endometriozy lub EFI, który przewiduje zmiany związane z samoistnym zajściem w ciążę - mówi specjalista.
Jak dodaje ginekolog z Kliniki InviMmed, nie ma dowodów na to, że przyjmowanie terapii hormonalnej przed lub po operacji pomaga w zwiększeniu szansy na ciążę.
Endometrioza a in vitro
W przypadku, kiedy naturalne zajście w ciąże nie jest możliwe, rekomenduje się zastosowanie technik wspomaganego rozrodu, jak inseminacje czy in vitro. Takie leczenie uznaje się za bezpieczne, jako, że nie ma dowodów na to, że po stymulacji jajników w trakcie stosowania technik wspomaganego rozrodu u kobiet z endometriozą stan schorzenia się pogarsza.
Eksperci z ESHRE podkreślają również, że brakuje dowodów na to, aby leczenie operacyjne przed zastosowaniem technik wspomaganego rozrodu zwiększało prawdopodobieństwo zajścia w ciążę.
- Z drugiej strony nie ma również dowodów na to, że operacja zmniejsza szanse na zajście w ciążę. Dlatego lekarz może zalecić operację, jeśli pacjentka odczuwa silny ból lub jeśli nie może dotrzeć do jajników podczas zapłodnienia in vitro/ICSI w przypadku dużej torbieli endometrialnej – wyjaśnia specjalista.
Metody alternatywne w leczeniu endometriozy
Wiele pacjentek szukając pomocy przy leczeniu endometriozy korzysta z metod alternatywnych. Są to np. akupunktura, terapia behawioralna, dieta, homeopatia, medycyna chińska i wiele innych. Ich zastosowanie ma poprawić jakość życia i przede wszystkim ograniczyć dolegliwości bólowe.
Wytyczne ESHRE jednoznacznie nie krytykują takich praktyk.
– Do tej pory nie ma dobrego dowodu na to, że leczenie uzupełniające i alternatywne rzeczywiście pomaga zmniejszyć ból lub poprawić płodność u kobiet z endometriozą. Jednak grupa opracowująca wytyczne przyznaje, że niektóre kobiety, które stosują terapię uzupełniającą i alternatywną, mogą odnieść z tego korzyści, co oznacza, że poprawiła się jakość życia i/lub lepiej radzą sobie z objawami endometriozy – wyjaśnia dr Rogoza interpretując wypowiedź specjalistów z ESHRE.
Stosując każdą z alternatywnych metod leczenia należy pamiętać o skonsultowaniu się ze swoim lekarzem.
Autor: dr n. med. Andrzej Rogoza - specjalista ginekolog - położnik, androlog kliniczny.
Doktor Andrzej Rogoza to znakomity specjalista, ekspert w swojej dziedzinie, naukowiec ze stopniem doktorskim. Jego badania, dotyczące leczenia niepłodnych par, prezentowane są na prestiżowych konferencjach lekarskich i wysoko cenione w międzynarodowym gronie.
Doskonale zorientowany w możliwościach, jakie daje współczesna medycyna rozrodu. Prowadzi pary leczące niepłodność, udziela konsultacji ginekologicznych i andrologicznych. Lekarz z powołania. Stawia na przemyślaną diagnostykę oraz indywidualną terapię.
Artykuł powstał we współpracy z kliniką InviMed.
