W Polsce blisko 20% par zmaga się niepłodnością. Jest to sytuacja trudna zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Na szczęście dzięki osiągnięciom współczesnej medycyny jest to też problem możliwy do przezwyciężenia. Żeby tak się jednak stało, para musi wykonać pierwszy krok i umówić się na wizytę niepłodnościową w klinice leczenia niepłodności. Ważne jest, aby na taką wizytę przyjść we dwoje. Dlaczego? Odpowiedź w artykule.
Niepłodność to problem pary
Kiedyś, gdy para nie mogła doczekać się potomstwa, winą za tę sytuację obarczano kobietę. Bo skoro to kobieta zachodzi w ciążę i rodzi dziecko, problem musi leżeć po jej stronie. Dziś już wiemy, że po pierwsze w niepłodności nie ma mowy o niczyjej winie, a po drugie, że może ona dotyczyć obojga partnerów. Oznacza to, że może być spowodowana czynnikiem męskim lub żeńskim - i to w zbliżonych proporcjach (za niepłodność w ok. 40% odpowiadają nieprawidłowości występujące u kobiety, a w ok. 40% u mężczyzny). W związku z tym diagnostyce w kierunku przyczyn niepłodności muszą poddać się zarówno panowie, jak i panie. I właśnie dlatego kliniki leczenia niepłodności zawsze zapraszają na pierwszą wizytę niepłodnościową obojga partnerów.
Jakie badania podczas pierwszej wizyty lekarz zleca kobiecie?
Do możliwych przyczyn trudności z zajściem w ciążę występujących po stronie kobiety zalicza się m.in. zaburzenia owulacji, niedrożność jajowodów, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy endometriozę. Macica kobiety może mieć też nieprawidłową budowę lub kształt. Tego rodzaju patologie są najczęściej wrodzone lub powstają na skutek choroby czy operacji chirurgicznej. W większości ujawniają się już w obrazie USG, dlatego podczas pierwszej wizyty niepłodnościowej kobieta ma wykonywane badanie ginekologiczne oraz badanie ultrasonograficzne narządów rodnych. Pozostałe testy, w tym badania hormonalne, monitoring owulacji, badania immunologiczne, infekcyjne czy genetyczne, lekarz zleca na podstawie wywiadu zebranego również podczas tejże wizyty. A jakie badania czekają mężczyznę, skoro on także poddawany jest diagnostyce?
Jakie badania może zlecić mężczyźnie lekarz podczas pierwszej wizyty niepłodnościowej?
Podstawowym badaniem oceniającym płodność mężczyzny jest oczywiście badanie nasienia, inaczej seminogram lub spermiogram. Badane mogą być w nim podstawowe parametry nasienia, takie jak liczba plemników w ejakulacie, ich koncentracja oraz ruchliwość, jak również lepkość, odczyn pH, barwa ejakulatu, czas upłynnienia czy stopień aglutynacji. Badanie może zostać również rozszerzone o dodatkowe parametry oceniające m.in. morfologię, żywotność plemników, liczbę aktywnych w nasieniu leukocytów oraz przeciwciał przeciwplemnikowych. Badanie nasienia dostarcza więc wielu cennych informacji na temat zdolności rozrodczych mężczyzny i może naprawdę sporo wnieść do diagnostyki niepłodności partnerskiej.
Nieprawidłowy wynik badania nasienia może być związany zarówno z niehigienicznym trybem życia mężczyzny (paleniem papierosów, spożywaniem alkoholu, nieodpowiednią dietą), jak i stanem chorobowym (np. przebytą infekcją, obecnością żylaków powrózka nasiennego). Bywa też, że jest efektem niewłaściwego przygotowania się do spermiogramu. Pacjenci przystępujący do badania nasienia powinni zachować wstrzemięźliwość seksualną przez okres 3-5 dni. Jeśli przerwa od współżycia będzie krótsza, liczba plemników może być zaniżona. Jeśli dłuższa, będzie to skutkować ich słabą ruchliwością i żywotnością.
Mężczyzna może zostać poproszony o oddanie próbki do badania nasienia już podczas pierwszej wizyty niepłodnościowej, jeśli oczywiście jest odpowiednio przygotowany. Jeśli nie, klinika zaproponuje mu inny termin.
Wspólne uczestnictwo w pierwszej wizycie niepłodnościowej – ważne ze względów psychologicznych
Pierwsza wizyta w klinice leczenia niepłodności jest dla wielu kobiet niebywale stresującym wydarzeniem. Obecność partnera może dodawać im otuchy i odwagi, stanowić nieocenione wsparcie emocjonalne. Wspólne uczestniczenie w wizycie stwarza także doskonałą okazję do podzielenia się własnymi obserwacjami, przekazania lekarzowi istotnych informacji, które druga osoba mogłaby przeoczyć lub zapomnieć o nich ze względu na towarzyszący jej stres. Wreszcie, jest to znakomita okazja do wzmocnienia wzajemnej więzi. Pokonując razem kolejne kroki na trudnej drodze do rodzicielstwa, począwszy od pierwszej wizyty niepłodnościowej, a skończywszy na narodzinach upragnionego dziecka, para ma szansę jeszcze bardziej zbliżyć się do siebie, poznać wzajemnie swoje potrzeby, oczekiwania i obawy.
Podsumowując, w Polsce blisko 20% par boryka się z niepłodnością. Jednak dzięki postępowi medycyny można ją pokonać. Pierwszym krokiem na drodze do rodzicielstwa, jaki powinna wykonać niepłodna para jest umówienie wizyty niepłodnościowej w klinice leczenia niepłodności. Ważne, aby uczestniczyli w niej obydwoje partnerzy, ponieważ niepłodność dotyczy ich obojga. W trakcie wizyty lekarz zadaje pytania zarówno kobiecie, jak i mężczyźnie, dlatego obecność partnera jest tak potrzebna. Ponadto mężczyzna tak samo, jak jego partnerka poddawany jest w diagnostyce. W przypadku niepłodności męskiej podstawowym badaniem jest badanie nasienia, do którego mężczyzna – jeśli to możliwe – oddaje próbkę już podczas pierwszej wizyty albo umawia się na osobny termin. Wspólne uczestnictwo w wizycie jest ważne także ze względów psychologicznych. Obecność partnera może być dla kobiety ogromnym wsparciem emocjonalnym. Ponadto może on przekazać wiele cennych informacji, z punktu widzenia dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia. Wreszcie, jest to doskonała okazja do wzmocnienia więzi między partnerami oraz jeszcze lepszego poznania siebie nawzajem.
Autorem artykułu jest dr n. med. Dariusz Mercik - ginekolog położnik, endokrynolog
Lekarz z ponad 30-letnim doświadczeniem zawodowym. Specjalista w zakresie diagnostyki i leczenia niepłodności oraz endokrynologii rozrodu. Od wielu lat zawodowo związany z Kliniką Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej Gyncentrum. Członek polskich i zagranicznych towarzystw ginekologicznych.
Artykuł edukacyjny powstał dzięki płatnej współpracy z kliniką Gyncentrum.
