Spis treści: Na czym polega dawstwo komórek jajowych? | Jakie są wskazania do wykonania procedury in vitro z komórkami jajowymi dawczyni? | Jak wygląda program in vitro z komórkami dawczyni? | Jakie informacje na temat dawczyni możemy pozyskać? | Jakie warunki spełniają dawczynie komórek jajowych? | Czy możliwa jest rezerwacja komórek dawczyni na rzecz przyszłego rodzeństwa? | Jaka jest skuteczność in vitro z wykorzystaniem komórkami dawczyni i jaki jest czas oczekiwania?
Na czym polega dawstwo komórek jajowych?
Zgodnie z obowiązującym polskim prawem, pacjenci którzy nie mają szans na zajście w ciążę z wykorzystaniem własnych komórek jajowych, mają prawo skorzystać z dawstwa komórek jajowych, czyli zapłodnienia in vitro z wykorzystaniem komórek jajowych anonimowej dawczyni. Procedura ta polega na zapłodnieniu komórki jajowej od anonimowej dawczyni nasieniem partnera Pacjentki. Pacjentka w czasie procedury w klinice leczenia niepłodności przygotowywana jest z pomocą leków do transferu, a pozyskany zarodek lub zarodki po osiągnięciu stadium blastocysty transferowane są do jamy macicy Pacjentki.
Jakie są wskazania do wykonania procedury in vitro z komórkami jajowymi dawczyni?
Procedura in vitro z komórkami dawczyni to ogromna szansa w szczególności dla kobiet, które:
- przeszły zabieg usunięcia jajników,
- są obciążone anomaliami genetycznymi, które uniemożliwiają poczęcie zdrowych dzieci,
- przeszły terapię przeciwnowotworową,
- nie posiadają aktywnej rezerwy jajnikowej i/lub są w okresie menopauzalnym,
- cierpią na zespół przedwczesnego wygaśnięcia czynności jajników,
- przeszły kilkukrotne nieudane próby zapłodnienia in vitro lub wielokrotne poronienia.
Wskazania do procedury z komórkami dawczyni można podzielić na względne i bezwzględne. Do bezwzględnych należą przede wszystkich brak jajników, okres menopauzalny połączony z brakiem rezerwy jajnikowej, niektóre choroby genetyczne, które nie dają szans na poczęcie zdrowego dziecka.
Mocnym wskazaniem są również wielokrotne niepowodzenia procedur in vitro, szczególnie w przypadku gdy brak sukcesu był wynikiem niemożności osiągnięcia zarodków o potencjale rozwojowym. W takiej sytuacji, po wykluczeniu czynnika męskiego, najlepszym wyborem będzie in vitro z komórkami anonimowej dawczyni.
W przypadku kobiet w wieku do 40 roku życia o obniżonej rezerwie jajnikowej, możemy mówić o wskazaniach względnych. U takich Pacjentek warto zastosować dostępne metody rewitalizacji jajników, przede wszystkim z zastosowaniem osocza bogatopłytkowego, jak również innowacyjnej metody rewitalizacji z wykorzystaniem komórek multipotencjalnych ze szpiku kostnego. U kobiet, u których widoczne są uśpione pęcherzyki antralne, metoda ta daje szanse uzyskania ciąży z komórek rozrodczych Pacjentek.
Jak wygląda program in vitro z komórkami dawczyni?
Droga pacjentów rozpoczyna się od konsultacji kwalifikującej do zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego z komórkami dawczyni. W trakcie takiej wizyty, kluczowy jest wywiad i badanie. Wywiad ma służyć określeniu, czy zastosowano dotychczas wszystkie dostępne metody, zgodne z potrzebami i oczekiwaniami Pacjentki, które mogłyby dać szansę na uzyskanie ciąży z własnych komórek jajowych. Jeśli możliwości zostały wyczerpane, a para wyraża gotowość do adopcji komórki od anonimowej dawczyni, kolejnym krokiem jest badanie ginekologiczne wraz z USG, które pozwala określić, czy kobieta zdolna będzie do utrzymania ciąży. Kluczowe jest więc tutaj wykluczenie wszelkich wad w budowie macicy.
Następnym krokiem jest przejście przez serię badań, obowiązkowych i rekomendowanych do procedury z komórkami dawczyni. Wykonywane są również badania hormonalne, które pozwolą na odpowiednie dobranie dawek leków, pozwalających przygotować organizm biorczyni do transferu. Stymulacja hormonalna i wykonanie transferu na sztucznym cyklu dodatkowo podwyższa szanse na zajście w ciążę i urodzenie dziecka, ponieważ metodami farmakologicznymi możemy zadbać o odpowiednie przygotowanie endometrium do implantacji.
W trakcie procedur kwalifikacyjnych, zawsze zachęcamy pary do konsultacji z psychologiem. Decyzja o adopcji komórki jajowej jest niezwykle trudna, i wiążę się z wieloma emocjami. Pomoc psychologa w tym procesie jest nieoceniona. Warto skorzystać z profesjonalnej pomocy, by lepiej poradzić sobie z towarzyszącymi procedurze decyzjami, trudnościami i komunikacją w związku.
Po przejściu wszystkich etapów kwalifikacji, następuje moment wyboru dawczyni. Wybór dawczyni dokonywany jest zgodnie z cechami fenotypowymi biorców, na podstawie katalogu, w których opisane są cechy fenotypowe oraz grupa krwi dawczyń. Wsparciem w decyzji służy oczywiście lekarz prowadzący, który pomoże w zachowaniu zgodności fenotypowej mamy i dawczyni.
Po wyborze dawczyni, następuje proces przygotowania pacjentki do transferu. We wskazanym dniu, para zjawia się w klinice - pacjent oddaje nasienie, a pacjentka jest monitorowana pod kątem gotowości do transferu. Rozmrożone lub świeże komórki jajowe dawczyni zapładniane są nasieniem partnera. Następnie obserwujemy, ile komórek udało się zapłodnić, a przez kolejne kilka dni monitorujemy rozwój pozyskanych zarodków w laboratorium. Transferujemy najczęściej zarodki 5-dniowe, które osiągną stadium blastocysty. Jeśli uda się zapłodnić więcej komórek, niewykorzystane do transferu zarodki zostają zamrożone i mogą być wykorzystane w późniejszym okresie.
Alternatywny i często zalecany scenariusz procedury, polega na odroczeniu transferu, i wykonaniu badań genetycznych zarodka. Daje to pewność, że transferowany zarodek jest zdrowy genetycznie. Oczywiście, wiąże się to z dodatkowymi kosztami, jednak z mojego doświadczenia, wiele par decyduje się na tę procedurę, ponieważ daje ona ogromne poczucie bezpieczeństwa. W przypadku decyzji o badaniach genetycznych zarodka, transfer odroczony jest zazwyczaj do kolejnego cyklu.
Jakie informacje na temat dawczyni możemy pozyskać?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, procedura adopcji komórek jajowych jest w pełni anonimowa. Oznacza to, że zarówno pacjenci decydujący się na procedurę, nie mają prawa pozyskać informacji na temat danych dawczyni, jak również dawczyni nie ma prawa dochodzić żadnych praw ani obowiązków w stosunku do dzieci urodzonych z wykorzystaniem jej komórek. Nie ma także informacji na temat pacjentów, którzy adoptowali jej komórkę, ani na temat wyników procedury.
Przed wyborem dawczyni, każda para może zapoznać się z informacjami na temat jej grupy krwi oraz fenotypu. W katalogu dawczyń znajdziemy informacje na temat jej rasy, budowy ciała, wzrostu, wagi, wieku, kolor oczu, włosów oraz karnacji. Zapewniamy pełną anonimowość i bezpieczeństwo procedury.
Każda dawczyni komórek jajowych jest przebadana, zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi.
Jakie warunki spełniają dawczynie komórek jajowych?
Komórki jajowe w naszym banku pozyskane zostały wyłącznie od kobiet, które:
- w momencie oddania komórek były w wieku między 18 a 36 lat;
- w przeszłości urodziły przynajmniej jedno zdrowe dziecko;
- nie mają przeciwwskazań do udziału w programie dawstwa oocytów;
- nie mają żadnych chorób dziedzicznych;
- nie mają nałogów: narkomania, alkoholizm, nadużywanie substancji psychoaktywnych;
- zostały przebadane pod kątem genetycznym, zakaźnym, hormonalnym, psychologicznym i posiadają dobre wyniki badań - szczególnie kariotyp, badania wirusologiczne, w tym na choroby przenoszone drogą płciową.
Czy możliwa jest rezerwacja komórek dawczyni na rzecz przyszłego rodzeństwa?
Dla par, które latami nieskutecznie starają się o ciążę, upragniony wynik testu ciążowego to moment, w którym wydaje się, że niczego więcej nie potrzebujemy do szczęścia. Często jednak po pewnym czasie, pary zaczynają myśleć o rodzeństwie dla swojego małego cudu. Dlatego też w naszej klinice dajemy szansę zabezpieczenia możliwości, by ewentualne przyszłe dzieci były biologicznym rodzeństwem. W trakcie procedury warto więc zarezerwować komórki dawczyni na poczet przyszłych prób.
Jaka jest skuteczność in vitro z wykorzystaniem komórkami dawczyni i jaki jest czas oczekiwania?
Procedura in vitro z komórkami dawczyni daje znacznie wyższą niż standardowa pewność jakości materiału genetycznego, ponieważ wszystkie dawczynie poddane zostają szeregowi badań, które dokładnie zweryfikowały ich stan zdrowia. Dlatego też, skuteczność procedur jest wyższa niż w przypadku in vitro z komórkami własnymi obojga partnerów.
Decydując się na procedurę, warto dopytać o liczbę potencjalnych dawczyń. Szeroka baza daje zarówno możliwości dopasowania zgodnej fenotypowo dawczyni, jak i szybkiego przeprowadzenia procedur, bez konieczności oczekiwania.
Autorem artykułu jest dr n. med. Mirosław Szlachcic - ginekolog, endokrynolog, specjalista leczenia niepłodności
i dyrektor medyczny Kliniki Medistica Ginekologia + Płodność
Artykuł powstał w ramach płatnej współpracy z kliniką Medistica Ginekologia + Płodność
